Welke rechtsvorm kies je?

Voordat je van start gaat, beslist je in welke vorm je jouw onderneming gaat uitoefenen: alleen of samen met anderen. Je kunt er ook voor kiezen om, eventueel samen met anderen, een rechtspersoon in het leven te roepen.

De vorm die je kiest voor de uitoefening van uw onderneming, heet rechtsvorm. De rechtsvorm is niet alleen van belang voor de aansprakelijkheid, maar is ook van invloed op jouw belastingverplichtingen. Zo is een rechtspersoon de eigenaar van de onderneming en daarmee belastingplichtig voor de winst uit onderneming.

Er zijn belangrijke verschillen tussen een rechtspersoon en een onderneming die door jezelf, eventueel samen met anderen, wordt gedreven. Veel van die verschillen hebben te maken met aansprakelijkheid. Als je de onderneming zelf drijft of samen met anderen, ben je namelijk aansprakelijk voor de schulden van de onderneming. Bij een rechtspersoon ben je in principe niet aansprakelijk, maar is de rechtspersoon aansprakelijk. Daar staat dan wel tegenover dat je, eventueel samen met uw medeoprichters, kapitaal moet inbrengen in de rechtspersoon. Als startende ondernemer kiest je meestal 1 van de volgende rechtsvormen:

– eenmanszaak
– maatschap
– vennootschap onder firma (vof )
– man-vrouwfirma
– commanditaire vennootschap (cv)
– besloten vennootschap (bv)
– stichting of vereniging

Eenmanszaak

Bij een eenmanszaak drijf je de onderneming alleen. Dat is het geval als je een zelfstandig beroep uitoefent (bijvoorbeeld notaris of huisarts) of als je de enige eigenaar van jouw bedrijf bent. Je kunt dus ook een eenmanszaak hebben als je personeel in dienst hebt.

De eenmanszaak is geen rechtspersoon. Als je een eenmanszaak hebt, ben je dus aansprakelijk voor de schulden van jouw onderneming.

Maatschap

In het geval van een maatschap oefen je een beroep uit in samenwerking met anderen (jouw ‘maten’), bijvoorbeeld in een artsenpraktijk of een tolkencentrum. Je kunt zelf een samenwerkingscontract opstellen of je kunt een deskundige inschakelen. Elke maat van de maatschap die aan de eisen voor het ondernemerschap voldoet, is ondernemer voor de inkomstenbelasting. Voor de btw is de maatschap ondernemer. De btw‑regels zijn op de maatschap van toepassing. De maten zijn voor de btw geen ondernemer. Als je namens de maatschap personeel in dienst neemt, krijgt de maatschap te maken met loonheffingen.

De maatschap is geen rechtspersoon. Elke maat is voor een evenredig deel aansprakelijk voor de schulden van de maatschap.

Vennootschap onder firma (vof )

Van een vennootschap onder firma (vof ) is sprake als je samen met anderen (de firmanten of vennoten) een onderneming begint. Je kunt zelf een samenwerkingscontract opstellen of je kunt een deskundige inschakelen. Elke vennoot die aan de eisen voor ondernemerschap voldoet, geldt voor de inkomstenbelasting als ondernemer. Voor de btw is de vof ondernemer. Als je bijvoorbeeld met z’n drieën een vof vormt, zijn alle drie vennoten ondernemer voor de inkomstenbelasting, maar is de vof ondernemer voor de btw. De afzonderlijke vennoten zijn voor de btw geen ondernemer. Als je namens de vof personeel in dienst neemt, krijgt de vof te maken met loonheffingen.

De vof is geen rechtspersoon. Elke vennoot is hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van de vof.

Man-vrouwfirma

Een speciale vorm van de vof is de man-vrouwfirma: je begint samen met je partner een onderneming. Voor de man-vrouwfirma gelden dezelfde regels als voor de vof. Als jij en jouw partner dus beiden voldoen aan de eisen voor het ondernemerschap, is ieder van jullie voor de inkomstenbelasting ondernemer.

Bij partners die samen een onderneming in de vorm van een vof uitoefenen, is soms sprake van een zogenoemd ongebruikelijk samenwerkingsverband. Dat betekent dat personen die niet elkaars partner zijn of anderszins in (familie)relatie tot elkaar staan, een dergelijk samenwerkingsverband nooit zouden aangaan. Een duidelijk voorbeeld van een ongebruikelijk samenwerkingsverband is een vennootschap onder firma tussen een tandarts en een tandartsassistente. Is er sprake van een ongebruikelijk samenwerkingsverband? En bestaat meer dan 70% van uw werkzaamheden voor dit samenwerkingsverband uit ondersteunende werkzaamheden? Dan tellen al jouw gewerkte uren niet mee voor het urencriterium.

De partner die niet voldoet aan het urencriterium, komt niet in aanmerking voor de speciale ondernemersfaciliteiten. De regels voor de btw en de loonheffingen zijn hetzelfde als bij de vof.

De man-vrouwfirma is geen rechtspersoon. Elke partner is met zijn persoonlijke vermogen hoofdelijk aansprakelijk voor het geheel van de schulden van de firma. Dit geldt ook als je niet in gemeenschap van goederen bent getrouwd.

Commanditaire vennootschap (cv)

Voor een cv gelden grotendeels dezelfde regels als voor een vof. Het verschil is dat een cv behalve de gewone vennoten (de ‘beherende’ vennoten) ook nog stille vennoten heeft. De stille vennoten brengen geld in de cv in, maar bemoeien zich niet met de verdere gang van zaken van de onderneming. Elke beherende vennoot die aan de eisen voldoet, geldt voor de inkomstenbelasting als ondernemer. De stille vennoot is geen ondernemer, omdat hij niet rechtstreeks aansprakelijk is voor de schulden van de onderneming. De inkomsten van deze vennoot worden wel belast als ‘winst uit onderneming’ en hij komt ook in aanmerking voor ondernemingsfaciliteiten die te maken hebben met investeringen (willekeurige afschrijving en investeringsaftrek). Op de overige ondernemingsfaciliteiten heeft de stille vennoot geen recht.

Voor de btw is de cv ondernemer. De btw‑regels zijn op de cv van toepassing. Als je namens de cv personeel in dienst neemt, krijgt de cv te maken met loonheffingen.

De cv is geen rechtspersoon. Elke beherende vennoot is met zijn persoonlijke vermogen hoofdelijk aansprakelijk voor het geheel van de schulden van de cv. De stille vennoten lopen het risico hun ingebrachte kapitaal te verliezen. Voor de schulden van de cv zijn zij alleen hoofdelijk aansprakelijk als zij zich toch bemoeien met de gang van zaken in de onderneming of als hun naam gebruikt wordt in de naam van de cv.

Besloten vennootschap (bv)

Een bv kunt je alleen of samen met anderen oprichten. Voor de oprichting schakel je een notaris in.

De bv wordt beschouwd als de ondernemer. De bv betaalt over de winst vennootschapsbelasting. Ook voor de btw is de bv ondernemer. De btw‑regels zijn op de bv van toepassing. Als de bv personeel in dienst neemt, krijgt de bv te maken met loonheffingen.

Als je directeur-grootaandeelhouder bent van de bv en je een salaris van de bv ontvangt, dan gelden voor jou dezelfde belastingregels als voor andere werknemers. Over je salaris houdt de bv als jouw werkgever loonheffingen in, en je betaalt ook inkomstenbelasting. Sommige directeuren-grootaandeelhouders zijn niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen.

Let op!

Als de directeur-grootaandeelhouder zich geen of een ongebruikelijk laag salaris laat betalen, houdt de Belastingdienst toch rekening met een zogenoemd gebruikelijk loon. Over dit gebruikelijk loon moet de bv dan loonheffingen inhouden en betalen.

Als de bv dividend uitkeert op jouw aandelen, houdt de bv dividendbelasting in.

De bv is een rechtspersoon en is daarom in principe zelf aansprakelijk voor haar schulden. Maar als directeur of eigenaar kun je bij wanbeheer ook aansprakelijk worden gesteld.

Stichting of vereniging

Stichtingen en verenigingen worden in bepaalde gevallen ook als onderneming beschouwd. De stichting of vereniging betaalt dan over de winst vennootschapsbelasting. Om te beoordelen of jij ondernemer bent, tel de Belastingdienst in grote lijnen op dezelfde punten als genoemd bij beoordeling ondernemerschap inkomstenbelasting en omzetbelasting. 

Als bestuurder van een stichting of vereniging kun je in bepaalde gevallen aansprakelijk worden gesteld voor de belastingschulden van de stichting of vereniging. Wil je meer informatie? Neem dan contact op met het belastingkantoor dat jouw zaken behandelt.

Voor de btw is de stichting of vereniging ondernemer als zij voldoet aan de eisen van het ondernemerschap. Als er sprake is van ondernemerschap voor de btw, gelden ook voor stichtingen en verenigingen de normale btw‑regels. Als de stichting of vereniging personeel in dienst neemt, krijgt de stichting of vereniging te maken met loonheffingen.